Hashimato Tiroidi ve Beslenme

Haşimato, tiroit bezinin otoimmün; yani kişinin kendi koruma mekanizmasını, tiroit dokusunu bir yabancı olarak tanıması ve ona karşı antikor üretmesiyle ortaya çıkan bir tiroit hastalığıdır. Vücut tiroit bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroit bezine bağlanarak tiroit hücrelerini harap eder. Bu arada tiroit bezine birçok iltihap hücresi birikir. İltihap sonucu tiroit hücreleri tahrip olur ve tiroit hormonu azalmaya başlar. Tiroit bezinin küçülmesiyle ortaya hormon yetmezliği çıkar. Bu durum tiroit hormon fazlalığı yani hipertiroide yol açabilmekle beraber yıllar içinde tiroid hormon yetmezliğine de neden olabilmektedir. Haşimato hastalığı 1912 yılında Japon bilim adamı Akira Haşimato tarafından tanımlandığı için bu ismi almıştır.

BELİRTİLERİ

Haşimatoyu gösteren bir klinik bulgu yoktur. Haşimato hastalığının oluşturduğu tiroit hormon fazlalığı ve daha sıklıkla tiroit hormon yetmezliğine bağlı bulgular kişileri doktora götürmektedir. Haşimato da görülen belirti ve bulgular hastalığın kendine özgün değildir. En belirgin haşimato belirtileri ise şöyledir;
Sıklıkla kilo alma,
Cilt kuruluğu,
Kolay üşüme,
Yorgunluk,
Kramplar,
Seste değişiklik,
Kabızlık.

HAŞİMATO TESTLERİ

Haşimato hastalarının çoğunda tiroit hormonları (FT3, FT4, TSH ) normal seviyededir. %10 civarı hastada ise hipotiroidi gözlenir.(FT3, FT4 düşük, TSH yüksek). Hastaların büyük bir kısmında yaşam boyu Anti TPO, Anti TG antikorları bulunur. Bu antikorlar ilk zamanlarda olmasa bile ileriki dönemlerde hipotiroidi gelişeceğini haber verir. Haşimato hastalığı kandaki tiroit ve antikor değerleri ile ultrasonografi ile teşhis edilebilir. Tespit edilen nodüllerin iyi huylu olup olmadığını anlamak için ultrasonografi altında iğne biyopsisi yapılması gerekebilir.

GUATR, TİROİT VE HAŞİMATO HASTALIĞI ARASINDAKİ FARKLAR VE İLİŞKİ

Tiroit boynumuzda solunum ve yemek borusunun önünde tiroit hormonu üreten birbiriyle bağlı iki parçadan oluşan endokrin bir organdır. Vücudumuzdaki metabolik faaliyetlerden, beyin ve sinir sistemi ile ilişkili faaliyetlerden, büyüme ve gelişmeden, üreme fonksiyonlarının gelişiminden ve devamından sorumludur. Guatr sebep ne olur ise olsun tiroit bezinin büyümesidir. Haşimato hastalığı ise bu tiroit bezinin vücudumuzdaki müdafaa sistemi tarafından yabancı bir organ olarak tanımlanıp orta ve uzun dönemde tiroit bezinin hormon üretme yeteneğinin kaybına dolayısı ile yüzde 85-90 tiroit hormon yetmezliği ile sonuçlanan otoimmün bir hastalıktır. Haşimato hastalığında zaman zaman tiroit hormon üretiminin arttığı dönemler de olur.

HAŞİMATONUN TEDAVİSİ

Hashimato tiroidi hastalığında yalnızca hipotiroidi (tiroit bezinin yavaş çalışması) gelişirse tedavi verilir. Hipotiroidisi olan bir kişide TSH yükselir ve daha ileri aşamada sT3 ve sT4 hormonları düşer. Tedavide ise levotiroksin ismindeki sentetik T4 hormonu kullanılmaktadır. İlaç doz ayarlaması periyodik olarak doktor kontrolü altında yapılmalıdır. Uygun dozda kullanıldığında ilacın neredeyse hiç bir yan etkisi yoktur. İlacın düzensiz kullanılması yaşam kalitesini bozmakta veya ilacın tedavi edici etkisini sınırlamaktadır. Uzun süre doktor bilgisi dışında kesilmesi ise komaya kadar gidebilen ciddi sonuçlara yol açabilmektedir.

HAŞİMATODA BESLENME NASIL OLMALI?

Haşimato hastalığı ile ilgili özgün bir diyet yoktur. Ancak yeterli ve dengeli beslenmek her hastalıkta olduğu gibi haşimato için de çok önemlidir. İyot fazlalığının bu hastalıkları tetiklediğine dair çalışmalar olmakla beraber şu ana kadar bunun doğruluğu gösterilememiştir. Selenyum alımı ile düzeldiğine dair yayınlar da vardır. Kanda selenyum düzeyi düşükse günde 100-200 mikrogram selenyum hastalığınız için faydalı olabilir.
Bu dönemde glutensiz beslenme önerilmektedir. Bunun da direkt olarak haşimato hastalığının gidişini değiştirdiği gösterilememiştir. Beslenme ile ilgili söylenmesi gereken en önemli husus; hipotiroidi nedeni ile tiroit hormonu başlanmış olan hastaların ilaçlarını aç karnına almaları ve beraberinde tiroit hormon ilacının emilimini bozabilecek kepekli, yoğurt ve süt gibi emilimi bozacak gıdaları aynı öğünde almamaları olmalıdır.

HAŞİMATO HASTALARININ GENEL OLARAK DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

İlacınızı her zaman aldığınız öğünde almayı unutursanız bir sonraki öğünde alınız. İlacı aldığınız öğünde başka ilaç almamaya çalışınız. Özellikle kalsiyum, demir ve mide ilaçları tiroit ilaçlarının emilimini bozar. Gebe kalmayı düşünen kadınlar doktoruna mutlaka ilaç konusunda danışmalıdır. Gebe kalınca da tiroit ilaçları alınacaktır. Çocuğa zararı yoktur. Tiroit ilacı almazsanız düşük riski artar. Doğum sonrası da kontrollerinizi yaptırınız. Hipotiroidi geliştiyse metabolizma yavaşlamakta, bu nedenle kilo alma ihtimali artmaktadır. Bu nedenle düzenli olarak diyetisyen ve doktorunuzla görüşüp hastalığı ve kilonuzu kontrol altında tuttuğunuzdan emin olunuz. Yılda bir kez mutlaka ultrasonografi ile tiroit takip edilmelidir.